brave (yazılım) ne demek?

Brave açık kaynak kodlu, Chromium üzerine inşa edilmiş web tarayıcı yazılımı.

Brave Software firmasınca geliştirilmekte olan Brave, gizlilik odaklı bir tarayıcı olmayı hedeflerken; bu yolda çevrimiçi reklamları ve kullanıcıları takip edebilen çeşitli betikleri harici bir eklentiye ihtiyaç duymadan engelleyebilmektedir.¹

Brave Software firmasının genel merkezi Kaliforniya eyaletinde, San Francisco'dadır.²³

2021 Ağustos ayı itibarıyla, 34.4 milyon aylık aktif kullanıcı ve 1.2 milyon içerik üretici sayılarına ulaşmıştır.⁴

Tarihi

2015'te daha önceden adını JavaScript, Mozilla, ve Firefox ile zaten duyurmuş olan Brendan Eich'in girişimi ile Brave Software firması kuruldu.⁵⁶
20.01.2016 tarihinde Brave Software, Brave yazılımının reklam önleyen, ama henüz deneme aşamasında olan erken halini piyasaya sürdü, aynı zamanda da kişisel bilgilerin korunması, reklam gelirlerinin daha adaletli paylaşılması yönünde planlarını ilan etti.⁷
2018 haziranında reklam görme karşılığı para kazandırma (ing. "pay-to-surf", türkçesi "sörf-yap-kazan") özelliği olan⁸, hemen peşinden de özel tarama özelliğinde Tor (anonim ağ) desteği sunan bir erken sürüm kullanıma sunuldu.⁹
2018 aralığına kadar Brave Chromium tabanlı değildi. Bu tarihte bakım giderlerini azaltmak için Chromium'a geçildi.¹⁰¹¹
Haziran 2019'da Brave yeni ve onlarca kez daha hızlı bir reklam tanıma, durdurma, kural uygulama yazılımını erken sürüme koydu.¹²
13 Kasım 2019'da Brave yeteri kadar denenmiş ve içeriği tamamlanmış 1.0 sürümünü kullanıma sundu.¹³
Kasım 2019'da Brave yirmi milyon kullanıcısı olduğunu açıkladı.¹⁴¹⁵ 2021 şubatında Brave yirmi beş milyon kullanıcıyı geçtiğini açıkladı.¹⁶
Brave'nin kendisine ait gizlilik temelli arama motoru "Brave Search" açık beta olarak Haziran 2021'de piyasaya sürüldü.¹⁷

Ekonomisi

Brave gelirini BAT isimli kripto para (ing. Basic Attention Token (BAT)) ile sağlamaktadır.¹⁸
Ağustos 2016'ya kadar değişik yatırımcılardan yedi milyon Amerikan doları sağlamıştı.¹⁹
Kasım 2019'da "Brave Ads" adı altında bir reklam ağı piyasaya sürüldü. Bu sistemde reklam verenler ve reklam gösteren web siteleri üye oluyor, reklam ödemeleri BAT olarak el değiştiriyor, reklam gelirinin %70'i kullanıcıya yönlendiriliyor.²⁰ Reklam müşterileri arasında Vice, Home Chef, ConsenSys, eToro gibi firmalar da vardı.²¹

İşlevleri

BAT ve Brave Ads : yayıncı-okuyucu-reklamcı üçgenine onlardan bağımsız aracıların işlevini yüklenerek para ve risk boyutunu Brave kontrolünde tutmaya yarayan altyapı²²²³²⁴²⁵
Brave Rewards, kayıtlı/güvenilir reklam verenlerden alıp kullanıcı, tarayıcı ve kayıtli/güvenilir yayıncı üçlüsüne BAT kripto para biriminde gelir sağlama düzeni ²⁶²⁷²⁸²⁹³⁰
Özel taramada fazladan **TOR (anonim ağ)**lı özel tarama seçeneği ³¹
IPFS (Ing. Inter Planetary File Sytem, türkçesi "gezegenlerarası dosya sistemi"), dağıtık, yani içeriğinin kopyaları birçok birbirinden uzakta bilgisayarda tutulan dolayısıyla saldırıya dayanıklı bir bilgisayar dosya sistemleri örneği ³² Vikipedi Türkiye'de yasaklandığında sadece okunur bir kopyası yasağa rağmen bu yöntemle ulaşılabilir halde sunulmuştu.³³

Piyasada kabulü

Ocak 2016 da reklam geliri dağılım modeli ve reklam önleme düzeni eleştirildi.³⁴ TechCrunch,³⁵ Computerworld,³⁶ ve Engadget³⁷
Şubat 2016 da "marifet fakiri ama çok hızlı" şeklinde söz edildi.³⁸
Nisan 2016 da reklam değiştirme yönteminin suç sayılması gerektiği ifade edildi.³⁹⁴⁰
Nisan 2017 de hızı ve reklam düzeni övüldü, özellik ekleme sistemi yetersiz bulundu.⁴¹
Ağustos 2019 da Wikipedia BAT alabilen 240 000 web yayıncıları listesine katıldı.⁴²
Kasım 2019 da 1.0 sürümünün hızı, internet kotasından, sayfa bekleme zamanından ve de pilin şarjından tasarruf ettirmesi övüldü, kullanıcı sayısının artmasıyla daha da fazla işe yarayacağı önerildi.⁴³

Polemik konuları

Aralık 2018'de içerik üretip yayınlayanların reklam gelirleri düzenine katılım zorunluluğu yerine katılım seçme (ing."opt-in") olanağı gerektiği dile getirildi, Brave iki gün sonra kayıtsız yayıncılar için bazı değişiklikler yaptı bazı değişiklikleri de planladığını ilan etti,⁴⁴⁴⁵⁴⁶⁴⁷⁴⁸⁴⁹
6 Haziran 2020'de kullanıcı gelirlerinin kaydında ki bilgi açık etme hatası belirtildi, firma özür dileyip 2 gün sonra düzeltti.⁵⁰⁵¹⁵²⁵³
12 Ocak 2021'de DNS sorgulama işleminin TOR kullanılan özel tarama durumunda bile kriptosuz yapılıp bilgi sızdırıldığı bulundu, Brave bunu hemen düzeltti ve 1.20.110 sürümüyle sundu.⁵⁴⁵⁵⁵⁶

Diğer tarayıcılar ile karşılaştırma

Şubat 2020'de Trinity College Dublin Bilgisayar Bilimi ve İstatistik Okulu tarafından yayınlanan araştırma raporunda bir dizi tarayıcıyı test edildi ve Brave'nin içlerinden en gizli tarayıcı olduğu tespit edildi. Üç gruba ayırılarak yapılan değerlendirmede ilk ve gizlilik açısından en iyi grupta Brave Tarayıcı, ikinci grupta Chrome, Firefox ve Safari tarayıcıları, üçüncü ve gizlilik açısından en kötü grupta ise Edge ve Yandex tarayıcıları bulunuyor.⁵⁷